لیست 100 واژه تخصصی روانشناسی (فارسی – انگلیسی)

لیست 100 واژه تخصصی روانشناسی (فارسی – انگلیسی)

روانشناسی به عنوان دانش شناخت ذهن و رفتار انسان، واژگان تخصصی گسترده‌ای را در دل خود جای داده است که هر یک کلیدی برای درک پیچیدگی‌های روان آدمی محسوب می‌شوند. این واژه‌نامه 100تایی، گزیده‌ای جامع از مهم‌ترین مفاهیم پایه، نظریه‌ها، اختلالات و روش‌های درمانی را در بر می‌گیرد که همچون نقشه‌ای راهبردی، مسیر شناخت علمی روان انسان را روشن می‌سازد. از مفاهیم بنیادین مانند «ناخودآگاه» و «شناخت» تا اصطلاحات پیشرفته‌ای چون «نوروپلاستیسیتی» و «درمان دیالکتیکی-رفتاری»، این لیست نه تنها برای دانشجویان و متخصصان، بلکه برای هر علاقه‌مندی که در پی درک علمی رفتارهای انسانی است، ابزاری ارزشمند محسوب می‌شود. در ادامه لیستی از واژه های رشته روانشناسی بر اساس دسته بندی ارائه شده است :

مبانی روانشناسی

1. روانشناسی – Psychology
2. ذهن – Mind
3. رفتار – Behavior
4. شناخت – Cognition
5. ناخودآگاه – Unconscious
6. خودآگاه – Conscious
7. هیجان – Emotion
8. احساس – Feeling
9. ادراک – Perception
10. توجه – Attention

رشته‌های تخصصی روانشناسی 

1. روانشناسی بالینی – Clinical Psychology
2. روانشناسی رشد – Developmental Psychology
3. روانشناسی اجتماعی – Social Psychology
4. روانشناسی شناختی – Cognitive Psychology
5. روانشناسی عصبی – Neuropsychology
6. روانشناسی صنعتی-سازمانی – Industrial-Organizational Psychology
7. روانشناسی سلامت – Health Psychology
8. روانشناسی مثبت‌نگر – Positive Psychology
9. روانسنجی – Psychometrics
10. روانپزشکی – Psychiatry

اختلالات روانی

1. افسردگی – Depression
2. اضطراب – Anxiety
3. وسواس فکری-عملی – OCD (Obsessive-Compulsive Disorder)
4. فوبیا – Phobia
5. اسکیزوفرنی – Schizophrenia
6. اختلال دوقطبی – Bipolar Disorder
7. PTSD (اختلال استرس پس از سانحه) – Post-Traumatic Stress Disorder
8. ADHD (اختلال کم‌توجهی-بیش‌فعالی) – Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder
9. اوتیسم – Autism
10. اختلال شخصیت مرزی – Borderline Personality Disorder (BPD)

رواندرمانی و روش‌ها

1. روانکاوی – Psychoanalysis
2. رفتاردرمانی – Behavior Therapy
3. شناخت‌درمانی – Cognitive Therapy
4. CBT (درمان شناختی-رفتاری) – Cognitive-Behavioral Therapy
5. درمان انسان‌گرایانه – Humanistic Therapy
6. درمان وجودی – Existential Therapy
7. درمان دیالکتیکی-رفتاری – Dialectical Behavior Therapy (DBT)
8. مواجهه‌درمانی – Exposure Therapy
9. هیپنوتیزم – Hypnosis
10. مدیتیشن – Meditation

مفاهیم عصبی-روانشناختی

1. نورون – Neuron
2. سیناپس – Synapse
3. دوپامین – Dopamine
4. سروتونین – Serotonin
5. آمیگدال – Amygdala
6. هیپوکامپ – Hippocampus
7. قشر پیش‌پیشانی – Prefrontal Cortex
8. سیستم عصبی مرکزی – Central Nervous System (CNS)
9. نوروپلاستیسیتی – Neuroplasticity
10. fMRI (تصویربرداری تشدید مغناطیسی عملکردی) – Functional Magnetic Resonance Imaging

تست‌ها و ارزیابی

1. آزمون هوش – Intelligence Test
2. WAIS (مقیاس هوش بزرگسالان وکسلر) – Wechsler Adult Intelligence Scale
3. MMPI (پرسشنامه شخصیتی چندمحوری مینه‌سوتا) – Minnesota Multiphasic Personality Inventory
4. رورشاخ – Rorschach Test
5. TAT (آزمون اندریافت موضوع) – Thematic Apperception Test
6. اعتبار – Validity
7. پایایی – Reliability
8. نرم‌افزار – Norm
9. سازه – Construct
10. تحلیل عاملی – Factor Analysis

مفاهیم رشد و یادگیری

1. دلبستگی – Attachment
2. نظریه پیاژه – Piaget’s Theory
3. رشد شناختی – Cognitive Development
4. رشد اخلاقی – Moral Development
5. جامعه‌پذیری – Socialization
6. سبک‌های فرزندپروری – Parenting Styles
7. یادگیری مشاهده‌ای – Observational Learning
8. شرطی‌سازی کلاسیک – Classical Conditioning
9. شرطی‌سازی عامل – Operant Conditioning
10. تقویت مثبت – Positive Reinforcement

روانشناسی اجتماعی

1. همرنگی – Conformity
2. اطاعت – Obedience
3. شناخت اجتماعی – Social Cognition
4. نگرش – Attitude
5. پیش‌داوری – Prejudice
6. کلیشه – Stereotype
7. جذابیت بین‌فردی – Interpersonal Attraction
8. رفتار کمک‌کننده – Helping Behavior
9. پرخاشگری – Aggression
10. گروه‌اندیشی – Groupthink

سایر اصطلاحات کلیدی

1. تاب‌آوری – Resilience
2. خودکارآمدی – Self-Efficacy
3. استرس – Stress
4. سازگاری – Adaptation
5. مکانیسم‌های دفاعی – Defense Mechanisms
6. فرافکنی – Projection
7. والایش – Sublimation
8. انکار – Denial
9. درون‌گرایی – Introversion
10. برون‌گرایی – Extraversion
11. روان‌تنی – Psychosomatic
12. بحران هویت – Identity Crisis
13. خودشکوفایی – Self-Actualization
14. سندرم ایمپاستر – Imposter Syndrome
15. ذهن‌آگاهی – Mindfulness
16. تحریف‌های شناختی – Cognitive Distortions
17. درماندگی آموخته‌شده – Learned Helplessness
18. اثر هاله‌ای – Halo Effect
19. نظریه دلبستگی بالبی – Bowlby’s Attachment Theory
20. روان‌پویشی – Psychodynamic

واژگان روانشناسی تنها فهرستی از اصطلاحات نیستند، بلکه پنجره‌هایی به عمیق‌ترین لایه‌های تجربه انسانی محسوب می‌شوند. این 100 مفهوم کلیدی که از نظریه‌های پایه تا یافته‌های نوین عصبی-روانشناختی را پوشش می‌دهند، نشان می‌دهند که چگونه زبان روانشناسی دائماً در حال گسترش است تا پیچیدگی‌های ذهن و رفتار را توصیف کند. تسلط بر این واژگان، نه تنها درک ما را از خود و دیگران عمیق‌تر می‌کند، بلکه نشان‌دهنده بلوغ روزافزون این علم در پاسخگویی به چالش‌های سلامت روان عصر حاضر است. همانطور که زیگموند فروید گفته است: «کلمات دارای قدرت جادویی هستند»، و این واژه‌نامه نیز تلاشی است برای بهره‌گیری از این قدرت جادویی در خدمت شناخت علمی انسان.